Hongarije Ácsteszér Puszta Bebossingproject

Aanplant in 1997
 
Introductie

De voormalige staatsboerderij Ácsteszér Puszta ligt in het Noordwesten van Hongarije, ongeveer 30 kilometer ten zuiden van de stad Györ. Vanaf 1994 wordt hier nieuw leven ingeblazen door een Nederlands-Hongaarse samenwerking. Er werd een gebiedsvisie ontwikkeld om de marginale landbouwgronden van het project een economisch en ecologisch duurzame bestemming te geven. In nauwe samenwerking met de lokale overheid en bevolking wordt een groot deel van het gebied bebost en beheerd. Hieronder wordt nader ingegaan op een aantal aspecten van dit project.

Achtergronden
 
Staatsbedrijf

Zoals vele staatsboerderijen in Oost-Europa is ook Ácsteszér Puszta na de val van het communisme aanvankelijk in verval geraakt. De veelal zandige gronden in het gebied geven een lage productie, en werden niet langer bewerkt. Kleine delen werden door nieuwe particuliere bedrijven bewerkt, grotere delen bleven braak.

Marginale landbouw

Op grote delen van het gebied is landbouw niet meer rendabel. Door de hellende akkers is het gebied moeilijk te bewerken, waardoor de productiekosten stijgen. De bodem is relatief arm, waardoor opbrengsten laag blijven. De goed bereikbare, relatief vlakke en vruchtbare delen zullen wel als landbouw in gebruik blijven. Overige delen zullen worden bebost of als natuurgebied worden gehandhaafd of ontwikkeld.

Bosbouw

Veel bossen in Hongarije zijn in het verleden aangeplant met de doelstelling erosie tegen te gaan en brandhout te produceren. De productie van zaaghout was slechts in bijzondere gevallen het doel van een aanplant. Door een stijgend milieubewustzijn neemt de vraag naar milieuvriendelijke constructiematerialen en naar duurzaam geteeld hout toe. Houtproductie heeft hiermee een belangrijke financiële rol binnen het bosbeheer. In dit project is houtoogst geen eindproduct, maar een tussenproduct op weg naar een natuurlijk landschap waarin natuur, houtproductie, landbouw en recreatief medegebruik samengaan.

Recreatie

Door de ontwikkeling van het landschap is het gebied aantrekkelijker voor toeristen en recreanten. Hierdoor krijgt ook het eco-toerisme in de streek een positieve impuls.

Bij het project is een manege en er is een zomerhuis met twee slaapkamers te huur. Informatie is verkrijgbaar bij Stichting Robina.

Metingen in 2011
 
Gebiedsvisie
 
Landschap

Het landschap dat nu ontstaat op Ácsteszér Puszta is een gevarieerd landschap met onder andere bos, natuur en landbouw. Beekjes in het gebied krijgen de ruimte om hun eigen waterloop te bepalen. Een hoge mate van natuurlijkheid zal ook de productieve delen van het terrein kenmerken. Ecologische waarden krijgen ruime gelegenheid zich te ontwikkelen volgens natuurlijke processen. Het bos zal in de toekomst voor een groot deel uit inheemse bomen bestaan. Voor recreatie is het gebied ook aantrekkelijk door het heuvelachtig karakter, het afwisselend grondgebruik en de ruimte voor de natuur.

Draagvlak in de regio

De lokale overheden en de bevolking ondersteunen het project. De bevolking, die vroeger emplooi vond in de landbouw, zit nu deels zonder werk. Een bebossingsproject van deze omvang betekent een aanvulling op de schaarse werkgelegenheid. De werkzaamheden in het bos zijn goed te combineren met ander seizoenswerk in de landbouw. Als het recreatief gebruik verder wordt ontwikkelt kan dit nog voor meer werk zorge. In de nabije toekomst zijn er mogelijkheden voor de lokale verwerking van het geoogste hout. Omdat niet van alle boomdelen hoogwaardig hout gewonnen kan worden, zal ook een bepaalde hoeveelheid brandhout vrijkomen, die gebruikt kan worden voor de energievoorziening van individuele huishoudens of gemeenschappelijke voorzieningen.

De bebossing wordt als positief gezien omdat de beboste gronden niet geschikt zijn voor de landbouw. Een verandering van de bestemming is daarom geen aanslag op het landbouwareaal.

Gebiedseigen waarden

Bij de inrichting van het gebied wordt is rekening gehouden met de aanwezige gebiedseigen waarden. Dit zijn onder andere natuur- en landschappelijke waarden. Een beek die op een natuurlijke manier door het gebied stroomt, behoudt de ruimte om zijn eigen weg te blijven zoeken. In de zones rondom deze beek, die sterk onder invloed staan van de wisselende waterstanden kan zich zogenaamde 'natte natuur' ontwikkelen. Open ruimtes en zichtlijnen waarborgen het behoud van bestaande uitzichtpunten. Bij de inrichting van het gebied rond een aanwezige dassenburcht wordt rekening gehouden met foerageer- en schuilgelegenheid voor deze dieren. Ook traditionele waardes zoals het winnen van honing door lokale imkers worden in de planvorming gerespecteerd en kunnen worden uitgebreid door de aandacht voor meerdere soorten drachtplanten.

Monitoring in 2011
 
Bosontwikkeling
 
Streefbeeld over 80-120 jaar

Bosontwikkeling heeft tijd nodig. Bovendien vindt na bebossing op landbouwgrond een successie plaats van een pioniersfase naar een climaxfase. Bomen die zich in een kaal gebied op hun plek voelen, de pioniers zoals Robinia, zullen het voortouw nemen en een bosklimaat scheppen. De door de landbouw beperkte bodemontwikkeling zal zich hervatten en de rijkere bodemstructuur van bosgrond zal zich ontwikkelen. In deze situatie zullen de van nature in het gebied thuishorende boomsoorten zich opnieuw kunnen vestigen. Dit zijn onder andere eik, esdoorn en beuk. Afhankelijk van de groeiplaats is in dit bos ook plaats voor soorten als zoete kers en tamme kastanje, die een positief effect kunnen hebben op de economische stabiliteit van het bos en ecologische diversiteit. Is het streefbeeld bereikt, dan kent het bos een hoge natuurlijkheidgraad. Delen van het bos worden aan de natuurlijke processen overgelaten, en kunnen zich geheel natuurlijk ontwikkelen. In andere delen wordt de ontwikkeling zodanig gestuurd dat zich hoogwaardig hout in deze bossen kan vormen. Bij de oogst hiervan wordt, door op een kleinschalige manier in te grijpen, de impact op het ecosysteem geminimaliseerd. Hierdoor kan de natuurlijke verjonging de ruimte innemen van de weggenomen bomen.

Aanplantstrategie

Om dit streefbeeld te bereiken zijn soorten aangeplant die zich goed op de kale akkers kunnen vestigen. Deze pioniers zullen na verloop van tijd geleidelijk plaatsmaken voor de andere soorten. Kap van de pioniers vindt gefaseerd plaats om grote kapvlaktes te voorkomen. Hierdoor blijft de impact van de kapmaatregelen beperkt en kunnen de aanwezige planten en diersoorten zich handhaven.

Sociale en maatschappelijke aspecten

Cépé ligt in de buurt van het dorp Acsteszer. Vrijwel alle werkzaamheden in het bos worden door de mensen uit dit dorp of de regio uitgevoerd. Het gaat hierbij om aanplant in het voorjaar, onkruidbeheer en snoei in de zomer. Het werk is een aanvulling op de povere werkgelegenheid in de regio. Voor de werkzaamheden wordt een eerlijk loon betaald. Medewerkers van het project kregen uitgebreide instructies om het werk deskundig uit te kunnen voeren. Deze kennis en ervaring kunnen zij ook aanwenden voor ander werk buiten het project. Het project heeft verder een voorbeeldfunctie voor de ontwikkeling van bedrijvigheid in de bosbouw en de houtverwerking.




Naar Projecten
   
Vakantiehuis bij de aanpant


Huis in Koromla

In 2016 wordt een bijzondere activiteit rondom het Hongaarse project ontwikkeld. De renovatie van het vakantiehuis in Koromla. Uiteraard op ecologische wijze waarbij zoveel mogelijk met lokale en robinia toepassingen wordt gewerkt. Dit huis fungeert als voorbeeld voor andere huizen in Hongarije.

Stichting Robinia is nog op zoek naar co-funding. Meer informatie bij Stichting Robinia.


Het huis is vanaf de zomer te huur als vakantiehuis in een prachtig natuurgebied en bij een bijzondere wandelroute. Koromla ligt midden tussen Wenen en Boedapest.

monitoring in Hongarije 2015

 

Veldbezoek mei 2015

Met een nieuw en bijzonder effectief team, hebben wij de aanplant van het project Ácsteszér Puszta bezocht. inmiddels is er een echt bosmilieu ontstaan in plaats van akkers en braakliggende gronden.

 

Er zijn metingen gedaan van de groei en ontwikkeling van de bossen die in de afgelopen jaren zijn aangeplant. De algemene indruk is dat de bossen zich goed ontwikkelen. Qua productie en qua natuurwaarden. De struiken en mengboomsoorten ontwikkelen mooi mee met de boomaanplanten. In en rondom de aanplanten hebben we veel vlinders, wild en vogels gezien.

Monitoring in Hongarije 2015

 

Door de dunning van de snelgroeiende boomsoorten is al aardig wat paalhout geoogst. De overblijvende opstand is goed in evenwicht en in staat zich te ontwikkelen tot mooie stammen die in de toekomst mooi zaaghout kunnen gaan leveren.

Top